Το Αεροπορικό Ισοζύγιο Ελλάδος Τουρκίας (μέρος 1ο)

Στον κρίσιμο τομέα της αεροπορικής ισχύος, που αποτέλεσε το πρωτεύον πεδίο αποτροπής της τουρκικής επιθετικότητας κατά τη διάρκεια της Μεταπολιτεύσεως, η εικόνα είναι αποθαρρυντική.  Η Τουρκική Αεροπορία (ΤΑ) διατηρεί 267 μαχητικά, εκ των οποίων τα 198 είναι τρίτης γενεάς και εξαιρετικά προηγμένα, τα 35 είναι τρίτης γενεάς αλλά παλαιών εκδόσεων, ενώ τα 34 είναι εκσυγχρονισμένα αεροσκάφη 2ας γενεάς.  Στην πράξη, πρόκειται για ένα καλοζυγισμένο μείγμα από περίπου 200 σύγχρονα μαχητικά αιχμής, 35 μαχητικά υποδεέστερα (αλλά πλήρως αξιόμαχα και της ίδιας γενεάς) που παίζουν τον ρόλο του εισαγωγικού (OCU) μαχητικού καθώς και από άλλα τόσα εκσυγχρονισμένα αεροσκάφη 2ης γενεάς, βαρύτερα και με ικανότητα μεταφοράς μεγάλων φορτίων, τα οποία είναι προσανατολισμένα σε ρόλο αέρος-εδάφους, ως οιονεί «υποστρατηγικά» βομβαρδιστικά.

Την ίδια στιγμή, η αντίστοιχη ελληνική δύναμη αποτελείται από 232 μαχητικά αεροσκάφη, εκ των οποίων τα 55 είναι τρίτης γενεάς και πολύ προηγμένα (γενικώς αντίστοιχα ή και καλύτερα από τα τουρκικά της ίδιας κατηγορίας), τα 177 είναι τρίτης γενεάς αλλά παλαιών εκδόσεων, ενώ τα 34 είναι εκσυγχρονισμένα αεροσκάφη 2ας γενεάς. Ήδη, με αυτή τη σύνθεση υπάρχει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, καθώς η αναλογία σύγχρονων μαχητικών είναι 1 ελληνικό προς 4 τουρκικά, ενώ σε αντίθεση με τα τουρκικά μαχητικά τρίτης γενεάς παλαιών εκδόσεων που έχουν έναν κατά βάση εκπαιδευτικό ρόλο, τα ελληνικά μαχητικά τρίτης γενεάς παλαιών εκδόσεων παραμένουν στον ρόλο του μαχητικού πρώτης γραμμής, με την αντίστοιχη υποβαθμισμένη απόδοση. Τα ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη δεύτερης γενεάς, περιέργως, είναι προσανατολισμένα σε ρόλο αέρος-αέρος, με ό,τι αυτό σημαίνει για την απόδοσή του στον ρόλο αυτόν.

Η εικόνα που σχηματίζεται από τα κύρια οπλικά συστήματα των δύο αεροποριών είναι δυσάρεστη, αλλά όχι τραγική. Η κατάσταση γίνεται τραγική όταν κανείς αρχίζει να λαμβάνει υπ’ όψιν τους άλλους κρίσιμους παράγοντες της αεροπορικής μάχης. Έτσι, στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο το πλεονέκτημα των Τούρκων σε Συστήματα Αυτοπροστασίας μαχητικών αεροσκαφών είναι παραπάνω από σαφές. 

Το σύνολο των βασικών μαχητικών σε υπηρεσία, τα F-16, είναι εξοπλισμένα ήδη από τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας με Σ/Α AN/ALQ-178(V)5+, ενώ αριθμός μαχητικών τους διαθέτει το πολύ υψηλών δυνατοτήτων Σ/Α AN/ALQ-211(V)4. Επισημαίνεται ότι το Σ/Α AN/ALQ-211(V)4 περιλαμβάνει και παρεμβολέα χαμηλών συχνοτήτων, δηλαδή στην πράξη το αεροσκάφος-φορέας έχει (κατ’ αρχήν) δυνατότητα παρεμβολής των ραντάρ ελέγχου πυρός των ελληνικών ΑΑ συστημάτων. 

Από ελληνικής πλευράς, τα μόνα ελληνικά μαχητικά με αντίστοιχα (ενδεχομένως κι ελαφρώς ανώτερα) Σ/Α είναι τα 25 Mirage 2000-5. Για τα σύγχρονα ελληνικά μαχητικά F-16 έχει αποκτηθεί το Σ/Α ASPIS II, υποδεέστερων επιδόσεων του AN/ALQ-211, το οποίο επιπλέον (ή κυρίως) δεν έχει κατορθωθεί να εγκατασταθεί στα μαχητικά F-16 Block52+ και προηγουμένων εκδόσεων. Η κατάσταση γίνεται πολύ πιο δραματική όταν εξεταστούν τα ειδικά συστήματα Η/Π τα οποία διαθέτει η κάθε πλευρά για να αναγνωρίζει την ηλεκτρονική διάταξη μάχης του αντιπάλου και να παρεμβάλλει αισθητήρες και τηλεπικοινωνίες. Η δραματική ανισορροπία στον τομέα αυτόν επιτείνεται από δύο βασικούς παράγοντες: Η Τουρκία έχει αναπτύξει πλέον πολύ μεγάλη ίδια τεχνογνωσία στα μέσα Η/Π, με μεγάλες δυνατότητες δικής της παραγωγής. (Σημ: Είναι χαρακτηριστικό είναι ότι αναγνωρίζεται από άλλες (νατοϊκές) αεροπορίες ως leader στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο και της επιφυλάσσεται αντίστοιχη -έμπρακτη- αντιμετώπιση). 

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι: α) η ελληνική πλευρά δεν έχει αξιόπιστη εικόνα για τις τουρκικές δυνατότητες στον τομέα αυτόν, και είναι ευάλωτη σε κρίσιμο αιφνιδιασμό, και β) η τουρκική πλευρά έχει μεγάλη δυνατότητα να ανταποκριθεί άμεσα σε ειδικές απαιτήσεις της Τουρκικής Αεροπορίας για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων επιχειρησιακών προβλημάτων, ενώ γενικώς η τουρκική υπεροχή στην κατασκευαστική τεχνογνωσία σημαίνει αναπόφευκτα ότι και η ΤΑ είναι πιο επιδέξια στην τακτική της χρησιμοποίηση. Ο δεύτερος βασικός παράγων που επιτείνει την ανισορροπία είναι ότι κρίσιμα ελληνικά μέσα που θα δεχθούν το βάρος των τουρκικών επιχειρήσεων Η/Π, δηλαδή τα μέσα του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου, έχουν περιορισμένες δυνατότητες Ηλεκτρονικής Άμυνας.

Πέραν του Η/Π, η Τουρκική Αεροπορία διαθέτει κρίσιμη υποστήριξη μάχης που είναι αδιανόητη στην ΠΑ. Έτσι, η τουρκική δύναμη μαχητικών υποστηρίζεται από επτά μεγάλα αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού και ένα δίκτυο αεροπορικών βάσεων που παρέχουν στην ΤΑ βάθος και δυνατότητα διάταξης και αναδιάταξης των αεροπορικών τους δυνάμεων αδιανόητα για την ΠΑ. Επιπλέον, το Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου της ΤΑ είναι κατά πολύ ικανότερο από το αντίστοιχο της ΠΑ, κι αυτό επειδή:

• Το σύνολο των επίγειων ραντάρ του τουρκικού ΣΑΕ είναι νεώτερης τεχνολογίας έναντι των ελληνικών, με βασικό πλεονέκτημα τη μεγαλύτερη αντοχή τους σε Ηλεκτρονική Επίθεση.
• Ένας μεγάλος αριθμός (14) από επίγεια ραντάρ του τουρκικού ΣΑΕ είναι κινητά, της σειράς TRS-22XX, που σημαίνει ότι το δίκτυο έχει μεγάλη ευκαμψία και, συνεπώς, επιβιωσιμότητα.
• Το δίκτυο επίγειων σταθμών προειδοποίησης, που είναι συνδυασμός του νατοϊκού δικτύου (όπως αυτό της ΠΑ) και του εθνικού δικτύου (τα 14 TRS-22XX), είναι πολύ πυκνότερο από αυτό της ΠΑ. Το αποτέλεσμα είναι ότι, ακόμη και αγνοώντας το αεροπορικό σκέλος του ΣΑΕ, η ΠΑ θα έχει πολύ μεγαλύτερη επιχειρησιακή δυσκολία για την παρεμβολή του δικτύου και ειδικότερα για την «τύφλωση» ενός τομέα του δικτύου.
• Κατά το αεροπορικό σκέλος του ΣΑΕ, το οποίο είναι και το σημαντικότερο μετά την έναρξη των επιχειρήσεων, τα τουρκικά αεροσκάφη προειδοποίησης είναι μεγαλύτερων δυνατοτήτων σε ότι αφορά την εμβέλεια αποκάλυψης, την αντοχή σε Ηλεκτρονική Επίθεση, την εμβέλεια και την αντοχή σε χρήση[1] καθώς και την ταχύτητα του αεροσκάφους – και άρα τη δυνατότητα ευελιξίας του στον χώρο.

Τέλος, η ΤΑ έχει ήδη σε επιχειρησιακή χρήση 26 ανεπάνδρωτα αεροσκάφη Μέσου Ύψους Μεγάλης Αυτονομίας (MALE) τύπου Bayraktar TB2 ενώ αναμένεται έχουν τεθεί ή αναμένεται να τεθούν άμεσα (εντός του 2017) σε υπηρεσία ανεπάνδρωτα αεροσκάφη τύπου Anka, μεγαλύτερων δυνατοτήτων φορτίου και ταχύτητας. Τα ανεπάνδρωτα αυτά αεροσκάφη, με έναν συνδυασμό φορέων που είναι γνωστοί (κι ενδεχομένως και άλλων που δεν μας είναι – τα οχήματα είναι τουρκικής κατασκευής, συνεπώς και η παραγωγή και η διαμόρφωσή τους είναι εθνικές υποθέσεις) παρέχουν στην ΤΑ αλλά και συνολικά στις ΤΕΔ δυνατότητες συνεχούς αναγνώρισης και επιτήρησης που η ΠΑ δεν διαθέτει ούτε κατά διάνοια. Η δυνατότητα αυτή, που παγίως υποτιμάται στις ΕΕΔ επ’ ωφελεία των αριθμών των κυρίων οπλικών συστημάτων, δεν αποτελεί κάποια «πολυτέλεια» αλλά κρίσιμη επιχειρησιακή δυνατότητα: οι ΕΕΔ θα ενεργούν σε ένα σχετικό «σκοτάδι» ενώ οι ΤΕΔ «μέρα-μεσημέρι».

Αυτά, σε ότι αφορά την τρέχουσα κατάσταση σε βασικά στρατιωτικά συστήματα, στον αεροπορικό τομέα.  Ήδη, στην υφιστάμενη κατάσταση, η ανισορροπία είναι εμφανής, και σε βασικές για τις επιχειρήσεις πτυχές, όπως η δυνατότητα δράσης σε περιβάλλον Η/Π, τρομακτικές. Το πρόβλημα είναι ότι η διαπιστούμενη ανισορροπία όχι απλώς δεν έχει ρεαλιστικά προοπτική αποκατάστασης αλλά, με τα σημερινά δεδομένα, θα αρχίσει να λαμβάνει στο προσεχές μέλλον δυσθεώρητες διαστάσεις.

Σε ότι αφορά τη δύναμη των μαχητικών, οι προοπτικές των δύο αεροποριών είναι, δυστυχώς, ριζικά διαφορετικές. Η μεν ΤΑ έχει δρομολογήσει την αγορά, στο προσεχές μέλλον, 100 F-35, μαχητικών 5ης γενεάς, με πρόθεση, προφανώς, τη δημιουργία ενός high-low mix αεροσκαφών F-35 και εκσυγχρονισμένων F-16. Στον ίδιο χρονικό ορίζοντα, η ΠΑ μπορεί να προσβλέπει μόνον στον περαιτέρω εκσυγχρονισμό των υφισταμένων F-16.

Ο σχεδιαζόμενος εκσυγχρονισμός αυτός θα φέρει τον πυρήνα των ελληνικών μαχητικών (85 αεροσκάφη) σε πλεονεκτική θέση έναντι του low συνθετικού του mix του αντιπάλου (τα οποία θα διατηρούν αποφασιστικό αριθμητικό πλεονέκτημα), θα φέρει 63 μαχητικά (38 F-16 και 25 Μ2000) σε επίπεδο αντίστοιχο με αυτό του όγκου των τουρκικών CCIP, δεν απαντά με κανέναν τρόπο, όμως, στην αιχμή του δόρατός της τουρκικής δύναμης, που θα είναι F-35. Επιπλέον, με τον σχεδιασμό αυτόν η ΤΑ έχει την άνεση να διατηρήσει μια οροφή 300 μαχητικών αιχμής (100 F-35 & 200 F-16 CCIP) ή να ρίξει την οροφή κατά βούληση, εκεί που κρίνει ότι είναι η βέλτιστη με βάση επιχειρησιακούς ή άλλους παράγοντες. 

Σε αντίθεση με αυτό, και με δεδομένους τους γνωστούς οικονομικούς περιορισμούς, ο εκσυγχρονισμός των F-16 δεν προβλέπεται να εξαντλήσει απλώς τους πόρους για εκσυγχρονισμό ή αγορά μαχητικών, αλλά και για εκσυγχρονισμό ή αγορά… υλικού γενικώς στην ΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι σταδιακά η οροφή της ΠΑ θα διαμορφωθεί στα 168 μαχητικά αεροσκάφη (85 F-16V, 38 F-16 Bl52+ Advanced, 25 M2000-5 και 20 F-16 Bl30). Ή, για να γίνει μια πιο ρεαλιστική αναγωγή, μετά από μία δεκαετία θα υπάρχει από τουρκικής πλευράς περίπου τρεις επιχειρησιακές μοίρες F-35 Bl3F (με 6 αεροσκάφη υποβαθμισμένης έκδοσης 3i σε ρόλο OCU), 200 F-16 CCIP και 35 F-16 Bl30 σε ρόλο OCU. Σε αυτά η Ελλάδα θα έχει να αντιπαρατάξει 85 F-16V (ανώτερα των 200 CCIP αλλά όχι και αντίστοιχα των F-35), 63 μαχητικά περίπου αντίστοιχα με τα 200 CCIP (38 F-16 Bl52+ Advanced και 25 M2000-5) καθώς και 20 F-16 Bl30 σε ρόλο OCU.

Στο πλαίσιο αυτό, το μόνο που μπορεί να μην εξελιχθεί ευνοϊκά για την ΤΑ είναι να εμφανιστούν προβλήματα με την παράδοση του F-35 εξ αιτίας πολιτικών εμπλοκών, προοπτική πάντως μάλλον απίθανη. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ η ΠΑ αγωνιά για το άμεσο μέλλον της, η ΤΑ έχει ήδη δρομολογήσει τη διαδοχή του F-16, σε βάθος 20ετίας, με μαχητικό αεροσκάφος τουρκικής κατασκευής.

Στο σημείο αυτό αξίζει ένας σχολιασμός της δημόσιας δήλωσης του Α/ΓΕΑ Αντιπτεράρχου Χριστοδούλου (30/10/17): «Πολύ φιλολογία γύρω από τη σύγκριση του F-35 της Τουρκίας με το ελληνικό F-16 VIPER. Δεν με προβληματίζουν τα 20 F35 που θα τα έχει, αν τα έχει, μετά από 10 χρόνια η Τουρκία. Η διαφορά είναι ανάμεσα στα VIPER και τα 230 τουρκικά F-16 και σας το υπογράφω η διαφορά θα είναι γεωμετρική«. Η δήλωση αυτή είναι καθησυχαστική πλην όμως ούτε στα πράγματα ανταποκρίνεται, ούτε ρεαλιστική είναι. Κατ’ αρχάς δεν ανταποκρίνεται στα πράγματα, γιατί η εκτίμηση ότι μετά από δέκα χρόνια η Τουρκία θα έχει 20 F-35 δεν προκύπτει από καμία ένδειξη. 

Με εξαίρεση το ενδεχόμενο ακύρωσης της σύμβασης για πολιτικούς λόγους (όχι ιδιαίτερα πιθανόν) σε δέκα χρόνια (δηλαδή στα τέλη του 2017) η ΤΑ θα έχει περί τα 60 επιχειρησιακά F-35. Αυτή η εκτίμηση προκύπτει από τον ρυθμό παραγωγής του αεροσκάφους στις ΗΠΑ και από τον ρυθμό παραγγελίας του από την ΤΑ. Ο αριθμός 20 δεν προκύπτει από πουθενά. Έτσι, συνολικά, η ΠΑ θα έχει να αντιμετωπίσει 200 CCIP με 85 ανώτερά τους F-16 V και 63 ισοδύναμά τους, ενώ τα F-35 (20 ή 60) θα είναι μία επιπρόσθετη απειλή. Κυρίως όμως, ο Α/ΓΕΑ, προκειμένου να είναι καθησυχαστικός, προσχώρησε στο παιγνίδι των υπεραπλουστεύσεων που κάνουν οι περιστασιακά ασχολούμενοι. 

Έτσι, το θέμα δεν είναι μόνον η σύγκριση αριθμών και συστημάτων των μαχητικών, αλλά το γεγονός ότι στη φύση της απειλής των F-35, η ΠΑ δεν έχει βρει λύση. Και με αυτό, προφανώς δεν υπονοείται μία αντίστοιχη αγορά F-35 -που δεν δίνει λύση στο πρόβλημα- αλλά μια συνολική επιχειρησιακή λύση. Ο Α/ΓΕΑ μπορεί με αυτή τη δήλωση (ευλόγως) να θέτει τέλος στην παραφιλολογία περί αγοράς F-35, που είναι εκ των πραγμάτων αδύνατη, αλλά υποσκάπτει  πολιτικά την ανάγκη για άλλου είδους εκσυγχρονισμό (ενδεικτικά, του ΣΑΕ και κρίσιμων ΑΑ συστημάτων), τα οποία σταδιακά θα μπορούσαν να δώσουν μία λύση στην επιχειρησιακή απειλή του F-35. Η δήλωση αυτή του Α/ΓΕΑ θυμίζει, με εξαιρετικά δυσάρεστο και ανησυχητικό τρόπο, τις διαβεβαιώσεις που παγίως παρέχουν οι στρατιωτικές ηγεσίες στην Ελλάδα προς τις πολιτικές ηγεσίες και τους πολίτες για την επάρκεια των μέσων τους να αντιμετωπίσουν «οποιαδήποτε απειλή», εν επιγνώσει της ανακρίβειας που αυτό συνιστά, με αποτέλεσμα να διαψεύδονται την κρίσιμη στιγμή – και να επιβαρύνονται ιστορικά και στη συνείδηση του κόσμου από την αναξιοπιστία των δηλώσεων αυτών.

συνεχίζεται στο 2ο μέρος

πηγή

Share