26 Απριλίου 2016

Η ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΤΗΤΑ, ΩΣ ΑΡΕΤΗ (μέρος 1ο)

Του Δημήτρη Μπάκα*

Προοίμιο 

Ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα πρόσωπο και πολιτικό ον. Ως πρόσωπο (προσωπικότητα) επιθυμεί και προσπαθεί να προστατεύσει την ύπαρξή του και να ικανοποιήσει τις προσωπικές του επιδιώξεις. Ως πολιτικό (κοινωνικό) ον επιδιώκει να κερδίσει την αναγνώριση και την αγάπη των άλλων ανθρώπων και να συμμετάσχει στις λύπες και τις χαρές τους. Η ανάπτυξη της προσωπικότητας και της κοινωνικότητας είναι  συνυφασμένες, αλλά και προκαλούν αντιθέσεις και αντιφάσεις. Τα πρόσωπα συγκροτούν την κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα η κοινωνία συντελεί στη διαμόρφωση του χαραχτήρα και της ιδιοσυστασίας κάθε μέλους της. Ο συγκερασμός είναι εφικτός μόνο μέσα στο πλαίσιο της χρυσής αναλογίας[1], η οποία ονομάστηκε από την κλασσική αρχαιότητα ακόμη, θείος λόγος, και θεωρείται, ότι είναι η μόνη σχέση να διατηρήσουν τα μέρη ουσιαστική σχέση με το σύνολο. Ολόκληρος ο κόσμος, έμβιος και μη, έχει δομηθεί με τη χρυσή αναλογία (τομή), ως η μόνη που προσεγγίζει το «μέτρον άριστον» (το μέτρο που αρμόζει). 

Αλλά δυστυχώς ή ευτυχώς (τις οίδε!) είναι άρρητος αριθμός. 

Εισαγωγή 

Η κοινωνία μας σήμερα διαπιστώνεται, ότι  έχει χάσει την έννοια του άριστου μέτρου. Η υπερβολική επιδίωξη, «εδώ και τώρα», της απόλαυσης της ηδονής   υλικών αγαθών έχει  προκαλέσει πλημμυρίδα και  κατακλυσμό απογοήτευσης. Ως «αλήθεια» προβάλλεται η ατομική θεώρηση, η ωραιότητα μετατράπηκε σε προκλητικότητα και χυδαιότητα και ως ηθικό εκλαμβάνεται, ό,τι συμφέρει στον καθέναν μας.

Η έννοια του προσώπου[2], η κύρια ειδοποιός διαφορά μας από τα άλλα έμβια,  αμφισβητείται τα τελευταία χρόνια. Ο άνθρωπος εκλαμβάνεται είτε σαν ένα πιο εξελιγμένο έμβιο ον είτε σαν λογισμική μηχανή είτε σαν εμπορευματικό πράγμα είτε σαν εργαλείο! Κοντολογίς, τελεί υπό εξαφάνιση, ως είδος με ειδική ουσία πνευματικότητας, με λόγο,  συναισθήματα και αίσθηση ευθύνης ηθικής στάσης έναντι των άλλων.

Απομακρύνθηκε από τις πνευματικές ρίζες του και  έγινε ένα αλλόκοτο μοναχικό ον, τελείως αφύσικο. Έγινε καταναλωτής– πελάτης-οπαδός και τελικά μονάδα ή αριθμός! Η ανθρωπινότητα που έχει πολλαπλούς δεσμούς με ιερές αξίες, όπως τη συνείδηση, αυτοσυνείδηση, αυτοκυριαρχία, υπευθυνότητα, αυτοθεμελίωση και υγιή αυτοπραγμάτωση δεν είναι πια η υπέρτατη αξία της ζωής μας. Πιστέψαμε στην  απόλυτη αυτονομία χωρίς να συνυπολογίσουμε την περατότητά μας,  που διαλύει την αυταπάτη της αυτονομίας μας.

Η ασύλληπτη, εξάλλου, τεχνολογική και βιομηχανική ανάπτυξη σε συνδυασμό με την απομάκρυνση από τις παλαιές μεταφυσικές έννοιες και την άμβλυνση της αξίας του θρησκεύεσθαι οδήγησαν σε μια κυρίαρχη μηχανιστική αντίληψη για τον κόσμο και ειδικότερα για την ανθρώπινη κοινωνία. Η ανάπτυξη τεράστιων πόλεων με ισοπεδωτικές απάνθρωπες συνθήκες χαλάρωσαν κάθε συνοχή και όλοι οι κλασσικοί κοινωνικοί θεσμοί σχεδόν τείνουν να αφανιστούν. Η Εστία, η Οικογένεια, η Κοινότητα, το Έθνος, η Πατρίδα που έδιναν δυνάμεις συνέχειας, ιστορίας και παράδοσης, έχουν αμβλυνθεί σημαντικά.

Βλέπουμε νικητές και ηττημένους μόνον. Υποτασσόμαστε σε δοσμένους ιεραρχικά μηχανισμούς ( συστήματα). Οργανωνόμαστε σε ομάδες και όργανα, που αντιστρατεύονται την ποικιλία και λειτουργούν, ως κλειστές οριακές ομάδες αντιπαλεύοντας τις άλλες. Οι αξίες της συνεργασίας και της συνεισφοράς έχουν αντικατασταθεί από τον ανταγωνισμό και την αντιζηλία. Πιστεύοντας πια, ότι μπορεί να μας σώσει μόνον η δύναμη των μηχανισμών οδηγηθήκαμε σε μια κοινωνική παθητικότητα και απελπισία. Αλυσοδεμένοι σε διαμάχες για απόκτηση των πάντων διαθέτουμε μόνον ελάχιστο χρόνο για να ζούμε! 

Δημιουργήσαμε έναν «πολιτισμό» που γοητεύεται σε σημείο ψύχωσης με διασημότητες,  τα είδωλα, τους «χαρισματικούς», ως πρότυπα. Το «εγώ» επικράτησε του «εμείς». Το πρόσωπο μεταλλάχθηκε σε άτομο. Όλα αυτά είναι τελείως αφύσικα κυριολεκτικά. Και, όμως, η σύγχρονη Φυσική επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχουν μεμονωμένα άτομα στον φυσικό Κόσμο. Ούτε κενό υπάρχει μεταξύ τους. Υπάρχει ενέργεια, «σκοτεινή ύλη» και αλληλοεπιδράσεις. Μια άπειρη ποικιλία σχέσεων με συγκρούσεις και συνεργασίες μεταξύ  των πάντων, αλλά σε μέτρον άριστο, που συνθέτουν τελικά ένα ενιαίο σύνολο, που αρμονικά και δυναμικά υπάρχει, ανανεώνεται, εξελίσσεται. Μήπως αυτό ακριβώς δεν είναι και υπέρτατη έκφανση του υπέροχου φαινομένου που καλούμε ζωή; 

Ανθρώπινη Κοινωνία 

Η Κοινωνία των ανθρώπων[3] είναι η πολυπλοκότερη οντότητα και τούτο, γιατί τα μέλη της είναι άνθρωποι, με προσωπική βούληση για δράση ωθούμενοι κυρίως από προσωπικό  όφελος. Κοινωνία, όμως, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη διαδικασία της συμμετοχής και της ανταλλαγής μεταξύ των μελών της. Η κανονικότητα και η συμβατικότητα επιβάλλει  σχετικό περιορισμό στις ατομικές ελευθερίες. Ακραία περίπτωση αναγκαστικής δια της βίας συνοχής έχει συνήθως βραχυχρόνια αποτελέσματα. Υπήρξαν πολλοί εξουσιαστές με λαμπρά αποτελέσματα για τους λαούς τους, αλλά συνήθως και καταστροφικά εφαρμόζοντας συστήματα ιεραρχικής πυραμιδοειδούς δομής ιεραρχίας. Στο άλλο άκρο υπήρξαν λαοί που χάνοντας τη  συνοχή τους εξαφανίσθηκαν.  Καμία πρόβλεψη δεν είναι δυνατόν να γίνει για την  τύχη του μαζικού χαραχτήρα σημερινών Κοινωνιών.

Χωρίς κοινές αξίες, συνοχή δεν είναι νοητή. Οι κοινές αξίες δεν επιβάλλονται μόνο με την απόλυτη βία. Η εθελοντική εφαρμογή έχει τα πιο έμπεδα αποτελέσματα. Συνύπαρξη σημαίνει ένα ασύλληπτο νοητικά πλέγμα σχέσεων-αξιών που δημιουργούν τις συνθήκες επιβίωσης και διαβίωσης των ανθρώπων. Το πρώτο ζητούμενο είναι η επίγνωση και συνειδητοποίηση της αξίας του συνανήκειν, η οποία κρυσταλλώνεται σε αρετή των μελών της κοινωνίας δια της βίου  καλλιέργειας και αγωγής και συνιστά το βασικό κοινωνικό πρόταγμα. 

Παραπομπές
[1] Η έννοια της «χρυσής αναλογίας» γίνεται κατανοητή, μόνον όταν διευκρινιστεί η έννοια του λόγου. Ο λόγος είναι η σχέση ενός αριθμού προς έναν άλλο, πχ: 2:4. Η αναλογία είναι ένας επαναλαμβανόμενος λόγος πχ. 2:4 :: 5:10, που καλείται ασυνεχής αναλογία τεσσάρων όρων. Όταν, όμως, υπάρχει ένας κοινός τότε  έχουμε τη χρυσή αναλογία πχ: 2:4 = 4:8, οπότε γράφεται 2:4:8. Το 4 συνιστά τον γεωμετρικό μέσο, που καλείται χρυσός μέσος. 

[2] Το πρόσωπο ( προσωπικότητα) προσδιορίζει τη θέση του ανθρώπου στον Κόσμο. Κατά τους Αρχαίους Έλληνες το πρόσωπο δεν μπορεί να νοηθεί έξω από την Πόλη και από τη συλλογική δράση και ζωή της Κοινότητας. Στους νεότερους χρόνους συγχωνεύεται με το «εγώ». Και σύμφωνα με τον Καντ, ο άνθρωπος γίνεται προσωπικότητα χάρη στην αυτοσυνείδησή του, που του δίνει τη δυνατότητα να δημιουργεί και να υποτάσσεται στον ηθικό νόμο. 

[3] Η κοινωνία ανθρώπων νοείται με ύπαρξη οργάνωσης, αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης ατόμων, δραστηριοτήτων και κοινωνικών δυνάμεων, καθώς και μηχανισμών για τη διατήρηση μιας ισορροπίας στις σχέσεις ανάμεσα στα αλληλοεπιδρώντα στοιχεία. 

συνεχίζεται

*Αντ/γος εα Επιτ. Διοικητής ΣΔΑ
Διπλωματούχος Ε.Μ.Π.
Πτυχιούχος Νομικής Παν. Αθηνών
MSc RCDS LONDON
ΕΠΙΤ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ 'ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ ΑΕ'
www.xrysitomi.gr



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.