13 Νοεμβρίου 2015

Το Μουσείο Παύλου Μελά στο σπίτι όπου έπεσε μαχόμενος για μια ελεύθερη κι ελληνική Μακεδονία.

Το Μουσείο Παύλου Μελά είναι ιστορικό μουσείο στον οικισμό Μελάς του νομού Καστοριάς, χωριό που μετονομάστηκε από Στάτιστα, προς τιμήν του αξιωματικού και ήρωα του Μακεδονικού Αγώνα Παύλου Μελά που θανατώθηκε στις 13 Οκτωβρίου 1904, έπειτα από επιχείρηση οθωμανικού αποσπάσματος.

Η οικία αποτελεί αντιπροσωπευτικό κτίσμα τοπικής αρχιτεκτονικής των χωριών της ιστορικής περιοχής των Κορεστείων. Πρόκειται για διώροφο κτίσμα λόγω της κλίσης του εδάφους, όπου το ισόγειο είναι χτισμένο με λιθόκτιστους τοίχους, ο πρώτος όροφος με ελαφριά υλικά από πλίνθους και με τετράρριχτη ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη.

Τα λιγοστά ανοίγματα ενώνουν την βαριά κατασκευή των τοίχων και δίνουν φρουριακή μορφή στον όγκο του.

Το σώμα του Παύλου Μελά, μετά την σύγκρουση στον Πολυπόταμο με κακή κατάληξη και μετά από μια βραδιά υπό βροχή στην ύπαιθρο σε περιοχή του όρους Βέρνο, κατευθύνθηκε στο χωριό Στάτιστα προκειμένου να διανυκτερεύσει, καθ' υπόδειξη του Στατιστινού και πράκτορα Β. Ντίνα, και να κατευθυνθεί την επόμενη μέρα στο Αντάρτικο, όπου θα συναντούσε το σώμα του Θύμιου Καούδη.

Ο Β. Ντίνας ήταν παλαιός συναγωνιστής του Βούλγαρου και κομιτατζή Μήτρου Βλάχου, αλλά διαφώνησε αργότερα για να ενταχθεί στο πλευρό των Μακεδονομάχων. Οι Μακεδονομάχοι, με την συνδρομή του, διαμοιράστηκαν σε κάποια σπίτια της περιοχής, ενώ ο Παύλος Μελάς μαζί με άλλους συναγωνιστές του, τον Β. Ντίνα, Νικόλαο Πύρζα, Γιώργο Στρατηνάκη και Πέτρο Χατζητάση, διέμεναν στην οικία του ιερέα και δασκάλου Χατζή Ιωάννη Καντζάκη. Το απόγευμα της επόμενης μέρας, κατέφτασε οθωμανικό απόσπασμα από το τμήμα οθωμανικής χωροφυλακής από το κοντινό Μακροχώρι, έπειτα από πληροφορίες που είχαν οι οθωμανικές αρχές ότι υπήρχε αντάρτικη ομάδα στο χωριό.

Το τουρκικό απόσπασμα άρχισε να περιφέρεται στους μαχαλάδες και να ελέγχει τα σπίτια του χωριού. Ο πυροβολισμός όμως του Γεωργίου Βολάνη κατά ενός Οθωμανού στρατιώτη, πρόδωσε την θέση της οικίας που βρίσκονταν η ομάδα του Βολάνη και κινητοποίησε το οθωμανικό απόσπασμα. Η πολιορκία και η ανταλλαγή πυρών συνεχίστηκε το βράδυ. Η ομάδα του Παύλου Μελά, παρατηρώντας τα τεκταινόμενα από το απέναντι οίκημα, προσπάθησε με την κάλυψη του σκότους της νύχτας να βγει από το κτήριο και να μετακινηθεί ώστε να βοηθήσει τους αμυνόμενους. Σύμφωνα με την λαϊκή δοξασία, οι άσπρες κάλτσες που φορούσε ο Παύλος Μελάς τον έκαναν αντιληπτό και μια σφαίρα από Οθωμανό χωροφύλακα τον βρήκε στην κοιλιακή χώρα. Μετά από αρκετή ώρα, ο Παύλος Μελάς χάνει την ζωή του, οι σύντροφοί του αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το άψυχο σώμα του και απομακρυνθούν από την περιοχή. Κατευθύνονται στο Ανταρτικό, όπου ενημερώνουν το σώμα του Θύμιου Καούδη για την τροπή των γεγονότων και ενημερώνεται το Ελληνικό Προξενείο Μοναστηρίου.

Η είδηση του θανάτου του δημοσιεύεται μετά από λίγες μέρες στον Αθηναϊκό Τύπο, απ' όπου πληροφορούνται οι Οθωμανικές Αρχές την ύπαρξη του άψυχου σώματος ενός Έλληνα αξιωματικού και το αναζητούν προκειμένου να διαμαρτυρηθούν στις Μεγάλες Δυνάμεις για την στήριξη αντάρτικων σωμάτων από την ελληνική κυβέρνηση. Ο Β. Ντίνας εισέρχεται ξανά στον οικισμό, βρίσκει το σκήνωμα του Παύλου Μελά, προσπαθεί να το ενταφιάσει αλλά δεν τα καταφέρνει και αφαιρεί το κεφάλι του προκειμένου να μην αναγνωριστεί από τις οθωμανικές αρχές που το αναζητούν. Λίγες μέρες αργότερα, το κεφάλι του Παύλου Μελά ενταφιάζεται με κηδεία στο εσωτερικό εκκλησίας στο Πισοδέρι, ενώ το σώμα του ενταφιάζεται αρχικά κοντά στον οικισμό και έπειτα μετά από ενέργειες του μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη, στον προαύλιο χώρο του ναού των Παμμέγιστων Ταξιαρχών στην Καστοριά, όπου σήμερα βρίσκεται ο τάφος του Παύλου Μελά και της συζύγου του Ναταλίας.

Η οικία Κατζάκη, που αποτελεί σήμερα τον χώρο του μουσείου, εξαγοράστηκε το 1970 από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καστοριάς, προκειμένου να διασωθεί το κτήριο που σκοτώθηκε ο αγωνιστής του Μακεδονικού Αγώνα Παύλος Μελάς και να αναδειχθεί η ιστορία αυτής της περιόδου στην περιοχή της Καστοριάς και της Φλώρινας. Το 1978, το κτήριο χαρακτηρίστηκε το Υπουργείο Πολιτισμού ιστορικό και διατηρητέο μνημείο ως σημείο αναφοράς και ιστορικής μνήμης των γεγονότων του Μακεδονικού Αγώνα και του θανάτου του Παύλου Μελά.

Το 2010 ολοκληρώθηκαν εργασίες αναστήλωσης και ανάδειξης του μουσείου και του περιβάλλοντος χώρου από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, με την συνδρομή του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη.

(ευχαριστώ τον καλο φίλο Γιάννη Κατσέα για το εξαιρετικό αφιέρωμα)



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 6:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.