19 Ιουλίου 2012

Σκέψεις πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά και η σχέση με την κοινωνική οικολογία.

Γράφει ο Φάνης Τσαπικούνης 

Άνθρωποι και φύση είναι δύο στοιχεία αλληλοεξαρτώμενα και αλληλοπροσδιοριζόμενα. Η εξέλιξη τους υπήρξε ταυτόχρονη, με τους τελευταίους αιώνες να έχει γίνει επικίνδυνη και για τους δυο. Οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους αλλά και με την φύση έχουν γίνει ακραίες με σημαντικές επιπτώσεις για αμφότερους. Η διαδρομή του ανθρώπου μέσα στην ιστορία, η εξέλιξη του, η οργάνωση του, οι αντιπαραθέσεις μες στην ομάδα, οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε κοινωνικές ομάδες και τελικά ανάμεσα σε κράτη θα μπορούσαν να δώσουν χρήσιμα στοιχεία για το πώς σκέφτεται και ενεργεί αλλά κυρίως για το τι είναι αυτό που επηρεάζει την συμπεριφορά του και τον κάνει εξαιρετικά καταστροφικό απέναντι στους άλλους και την φύση.

Στην φύση κάθε οργανισμός ή ομάδα έχει την περιοχή του και η εισβολή μέσα σε αυτή σημαίνει πόλεμος. Στους πρώτους ανθρώπους τέτοιο πρόβλημα δεν θα υπήρχε, όμως μερικές χιλιετηρίδες αργότερα και όταν το ανθρώπινο είδος επεκτάθηκε και αποίκισε όλες τις ηπείρους, ίσως τότε δημιουργήθηκε για πρώτη φορά πρόβλημα και διένεξη για μια γόνιμη περιοχή πλούσια σε κυνήγι και τροφή ή για τα κλιματικά χαρακτηριστικά της.

Με το πέρασμα των χρόνων γεννήθηκε και η ανάγκη για καλύτερο συντονισμό της ομάδας που κατέληξε στην εξουσία. Αργότερα προστέθηκε και το πρόβλημα της μεταβίβασης της περιουσίας στους απογόνους που πρόεκυψαν από ένα συγκεκριμένο αρσενικό. Στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκε η λέξη άρχων, αυτός που κατέχει γη. Λίγους αιώνες πριν την έλευση του χριστού κόπηκε ένα νόμισμα, η αιγινίτικη χελώνα. Το μέχρι τότε εμπόριο έχασε τα όρια του και η παγκοσμιοποίηση ήρθε προ των πυλών.

Πόλεις κράτη, βασίλεια, αυτοκρατορίες, καπιταλιστικό σύστημα, κομουνιστικό, σοσιαλιστικό, έξυπνοι, βλάκες, αφέντες, δούλοι, πλούσιοι, φτωχοί, φεουδαρχικά συστήματα, τσιφλίκια, πολυεθνικές, όλα σε ένα κοινό παρανομαστή, τον ανθρώπινο πόνο και πάντα πάνω στην πλάτη της φύσης.  

Η Κοινωνική οικολογία θεώρει ότι οι αιτίες των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα το φυσικό περιβάλλον (η κλιματική αλλαγή, η περιβαλλοντική ρύπανση κλπ) είναι κοινωνικές, δηλαδή οφείλονται στο επικρατές σήμερα κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό σύστημα, τον καπιταλισμό, ή και στον κομμουνισμό.

Και τα κοινωνικά προβλήματα; Γιατί σαφέστατα τα προβλήματα ξεκινούν από εκεί. Τα κοινωνικά προβλήματα που οφείλονται; 

Σύμφωνα με τον Bookchin οι μηχανισμοί που παράγουν τα κοινωνικά προβλήματα εντοπίζονται στις οικονομικές δομές και τις κρατούσες πολιτικές ιδεολογίες.  

Όλα τα τρομερά πράγματα που προκαλούμε στο φυσικό μας περιβάλλον οφείλονται και σε εκείνα που οι άνθρωποι κάνουμε ο ένας στον άλλον, λόγω της απληστίας, της αναζήτησης κέρδους, των τυφλών δυνάμεων της αγοράς, των αυτοκρατοριών, της εκμετάλλευσης, της αδιαφορίας, του πολέμου και του εξαναγκασμού.

Τα περιβαλλοντικά προβλήματα, είναι φανερό ότι πηγάζουν από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο αλλά και τα κοινωνικά.

Η επιβίωση καθορίζει την συμπεριφορά του ανθρώπου και κυρίως οι όροι της επιβίωσης. Σε ένα υποθετικό παράδειγμα, μια ευρωπαϊκή χώρα όπως η Ελλάδα, οι πολιτικοί που την κυβερνούσαν ενδιαφερόντουσαν μόνο για τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς, την εξυπηρέτηση των δικών τους παιδιών (συγγενείς και συνδικαλιστές) και την διατήρηση στην εξουσία. Σαν αποτέλεσμα, η παραγωγική βάση κατέρρευσε, ο κοινωνικός ιστός διαλύθηκε, τα χρήματα από την ευρωπαϊκή ένωση δεν είχαν αποτέλεσμα καθώς κάνεις δεν φρόντισε για την ανάπτυξη, η χώρα βγήκε από το ευρώ, το νόμισμα υποτιμήθηκε ταχύτατα και το φαινόμενο της Αργεντινής επαναλήφθηκε βίαια. Οι άνθρωποι έσπαζαν καταστήματα λεηλατούσαν και σκότωναν. Τι είναι αυτό που οδήγησε και οδηγεί τους ανθρώπους σε ακραία φαινόμενα;

Σε ένα κοσμοσύστημα, ένα πανανθρώπινο σύστημα όπου η καριέρα δεν θα είναι αυτοσκοπός, η εγωιστική διάθεση της επίδειξης θα έχει επαλειφθεί, η απόκτηση της ανεξέλεγκτης περιουσίας δεν θα έχει κανένα νόημα και το χρήμα θα έχει καταργηθεί, οι άνθρωποι θα είναι ευτυχισμένοι; Εκεί όπου ο καθένας θα ασχολείται με αυτό που του αρέσει και η στέγη, η θέρμανση και η τροφή θα είναι εξασφαλισμένα ο άνθρωπος θα είναι ευτυχισμένος και τα ακραία φαινόμενα παρελθόν. Αυτό βεβαίως προϋποθέτει μια ισχυρή παιδεία.

Και αν έρθει κάποια στιγμή και η τροφή εκλείψει; Με όση παιδεία και αν διαθέτουν οι άνθρωποι τα φαινόμενα κανιβαλισμού δεν θα επαναληφθούν;

Η επιβίωση και τα ήθη καθορίζουν την συμπεριφορά του ανθρώπου. Από την αρχαιότητα ένας μεμονωμένος νους θα ήταν είτε υποτελής ή κυρίαρχος, ένας συλλογικός νους θα είχε σαφώς καλύτερα αποτελέσματα να παρουσιάσει. Ένας υγιής συλλογικός νους σήμερα θα έκανε την πραγματική και αληθινή δημοκρατία.

Είναι φανερό ότι το κοινωνικοοικονομικό σύστημα πρέπει να αλλάξει καθώς οδηγεί σε αδιέξοδα και ανισότητες. Ουσιαστικά είναι το ίδιο κοινωνικοοικονομικό σύστημα που από την αρχαιότητα και μέχρι σήμερα οδηγεί σε πόλεμους, αθλιότητες, ζωές και οικογένειες να καταστρέφονται αλλά και κάποιους, πολύ λιγότερους, να διάγουν ένα ζηλευτό τρόπο ζωής.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ έχει ίσως αυτή την δυνατότητα. Συνεπικουρούμενη από την ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ, την ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ και την ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ μπορεί να αναπτύξει ένα νέο κοινωνικοοικονομικό σύστημα που θα βάλει τις βάσεις για την πιο αξιοπρεπή πλέον εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Και αφού θα έχουν λυθεί τα εσωτερικά προβλήματα της κοινωνίας κατά συνέπεια θα έχουν επιλυθεί και τα οικολογικά προβλήματα.

Διατηρώντας μια θέση και στάση σεβασμού απέναντι στην φύση θα εξασφαλίσουμε την τροφή και κατ επέκταση την ειρήνη.

Τότε θα έχουμε να φοβόμαστε μόνο την πιθανότητα μετατόπισης τους άξονα της γης, ένα τεράστιο αστεροειδή και μια εισβολή από εξωγήινους. Τίποτε άλλο.

—————————————-
Τι είναι η ανάπτυξη;

Πολιτισμός, ασφάλεια της ζωής, ίσες ευκαιρίες στην ζωή, καθαρό περιβάλλον, σεβασμός στην φύση, παιδεία, υγεία.

Τι είναι οικονομική ανάπτυξη;

Χτίσιμο εταιρειών, εργοστασίων και βιομηχανιών. Καταπάτηση και τσιμεντοποίηση φυσικών οικοσυστημάτων, ρεμάτων και ασφαλτοποίηση όπου δυνατόν. Αυτό βεβαίως δεν είναι ανάπτυξη.

——————————————

Με εκτίμηση

Φάνης Α. Τσαπικούνης
Συγγραφέας
Πτυχιούχος Τμήματος Γεωπονίας ΑΠΘ
Διδάκτωρ Τμήματος Βιολογίας ΠΠ
tsapif@otenet.gr




Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.